Wat is Maskeren?
In de context van autisme betekent maskeren grofweg dat je alle uiterlijke tekenen van autisme verbergt en zo “normaal” mogelijk probeert over te komen.
Masking
Wat is Maskeren?
In de context van autisme betekent maskeren grofweg dat je alle uiterlijke tekenen van autisme verbergt en zo “normaal” mogelijk probeert over te komen. Veel mensen, waaronder ikzelf, beginnen hier al op jonge leeftijd mee als reactie op negatieve reacties op hun persoonlijkheid of eigenaardigheden. Vooral dingen als stimmen1 worden in mijn ervaring snel afgewezen door leeftijdsgenoten (tenminste op de basisschool).
Sommige mensen gaan zo ver dat ze niet alleen hun eigen “ongewenste” gedrag onderdrukken, maar ook het gedrag kopiëren van anderen die sociaal succesvol lijken. Ik durfde dat nooit te doen, omdat ik bang was dat mensen er zo doorheen zouden prikken en me zouden uitlachen. Nu weet ik natuurlijk dat één keer uitgelachen worden niet het einde van de wereld is en dat de volgende dag niemand het zich nog herinnert, maar toen voelde het echt als het einde van de wereld.
Mijn Eerste Herinnering aan Maskeren
Het begon in de eerste dagen op de kleuterschool. Tijdens de lunchpauze speelden we buiten op het schoolplein. Ze hadden daar van die karretjes waar één kind in kon zitten en sturen, terwijl de anderen duwden. Er was een grote en een kleine, en de grote was natuurlijk veel cooler, dus iedereen rende daar als eerste naartoe.
Ik wilde dat ook doen, maar alleen het sturen. Duwen leek me helemaal niet leuk. Dus ging ik in het lege kleine karretje zitten, in de verwachting dat de anderen me zouden duwen, want dat gebeurde bij het grote karretje, maar er gebeurde niets en ik snapte niet waarom.
Ik dacht dat de anderen misschien niet met het kleine karretje wilden spelen, dus de volgende pauze rende ik zo snel mogelijk naar het grote karretje en ging erin zitten zodat ze me wel moesten duwen. Maar in plaats daarvan gingen ze allemaal naar het kleine karretje en speelden daarmee, en zat ik alleen in het grote karretje.
Dit puzzelde en frustreerde mij, dus begon ik ze te observeren en na een tijdje zag ik een patroon. De kinderen die duwden en stuurden wisselden elkaar af! Dus bedacht ik een nieuw plan: ik zou beginnen met duwen en kijken of ik dan geaccepteerd werd. En na ongeveer een week duwen kreeg ik ook regelmatig een beurt achter het stuur.
Dat is denk ik mijn vroegste herinnering aan proberen me als een “normaal” mens te gedragen, en ik was toen vier jaar oud.
Leren Verbergen
Toen ik jong was, nam ik dingen heel letterlijk. Dus als ik ontdekte dat iets wat ik deed werd afgekeurd door anderen, wilde ik daar meteen mee stoppen. Ik zag andere kinderen gepest worden of dingen deden die ik verkeerd vond en wilde absoluut niet zo gezien worden, zodat ik geaccepteerd zou worden door mijn leeftijdsgenoten.
Toen ik ongeveer drie jaar oud was, wist ik niet hoe ik met andere kinderen moest omgaan of voor mezelf moest opkomen, dus als er iets gebeurde wat ik niet leuk vond (zoals iemand anders op de schommel), ging ik huilend naar mijn moeder en verwachtte dat zij het zou oplossen. Dit gebeurde zo vaak dat mijn moeder op een dag haar geduld verloor en zei: “Stop met elke keer huilen en sla eens een keer terug!”
Ik nam dat op als: “Je mag niet meer huilen, je mag niet meer met je problemen naar mij toe komen, je moet vechten,” en vanaf dat moment begon ik alles te verdragen tot het te veel werd en dan begon ik te slaan (dit gebeurde niet vaak, maar genoeg om niet structureel gepest te worden, want de pesters wisten dat het een prijs had).
Hierna begon ik meteen een hekel te krijgen aan andere kinderen die huilden en vond ze kinderachtig.
De Lijst van Verboden Dingen
Soms deed iemand iets en werd daarvoor uitgelachen door andere kinderen, en ik herkende mezelf in degene die werd gepest, omdat ik soms hetzelfde deed als waar zij om werden uitgelachen. Ik was dan geschokt en overmand door schaamte en zelfhaat, en nam me voor om dat nooit meer te doen, want ik wilde niet het volgende doelwit zijn.
Uiteindelijk werd de lijst met dingen die ik nooit mocht doen steeds langer: huilen, de juf je broek laten losmaken voor een wc-pauze, andere wc-ongelukjes, een snotneus hebben, enzovoort. Ik weet het meeste niet eens meer, maar het waren gewoon dingen die normale kinderen doen omdat ze kinderen zijn.
Daaruit ontstond een sterke afkeer als ik anderen die dingen zag doen. Niet van de persoon, maar van de actie; zelfs toen kon het me niet schelen of anderen perfect waren, het ging alleen om mij en ik mocht niet raar zijn.
Opgroeien: Niet Alleen, Maar Wel Geïsoleerd
Ik denk dat ik ongeveer twintig was toen ik besefte dat dit de reden was dat ik nooit om hulp vroeg en altijd dacht dat ik alles zelf moest doen. Ik wist niet eens meer waarom, maar ik was zo gewend aan niemand zal je helpen dat ik zo leefde en dacht, zonder ooit te denken: “Leven andere mensen eigenlijk wel zo?”
Er waren te veel andere dingen die al mijn mentale energie opslokten, waardoor er geen energie overbleef voor zelfreflectie. Maar zelfs als ik die energie had, hoe zou ik dan zelfreflectie ontdekken? Niemand zou me dat leren, want ik sprak nooit met anderen over mijn problemen. Daardoor hielpen veel mensen, die dat best hadden gewild, me niet omdat ik nooit om hulp vroeg, en werd ik dat lastige kind waar niemand mee om wilde gaan en waar ze blij mee waren als ik wegging. Zoals die keer dat ik op mijn zestiende besloot te stoppen met de middelbare school; het enige wat de Conrector daarover zei was dat hij het een goed idee vond. Hij vroeg niet eens wat mijn ouders ervan vonden.
De Blijvende Gevolgen
Maar zelfs nu, twintig tot dertig jaar later, terwijl ik niet meer het gevoel heb mezelf te moeten bewijzen aan de wereld, voel ik nog steeds ongemak als ik denk aan “autistische” dingen doen, en nog erger, als ik anderen “autistische” dingen zie doen. Met het eerste kan ik leven, maar het tweede niet, want hoe kan ik van anderen verwachten dat ze tolerant en accepterend zijn tegenover mij als ik dat zelf niet ben tegenover anderen?
Als ik iemand anders op het spectrum ontmoet die niet zo krampachtig is als ik in het verbergen van wie ze echt zijn en gewoon zichzelf zijn, zoals het hoort, voel ik ongemak en schaamte en denk ik: is dat hoe anderen mij zien? Waarom doen ze dit? Ik heb dit afgeleerd toen ik jong was, waarom zij niet? en ik haat dat van mezelf.
Ik wil af van dat oude denkpatroon van “normaal” versus “raar” en het gewoon “mensen” noemen, zodat ik mezelf kan accepteren, alles, en misschien vrienden kan maken met anderen op het spectrum zonder te geven om wie meer autistisch is dan wie en andere onzin.
Wat betekent het voor een autistisch persoon om te “ontmaskeren”?
Je kunt op een punt komen waarop maskeren bijna onmogelijk voelt, of waarin je meer wilt ontdekken over wie je echt bent en geaccepteerd wilt worden als je ware autistische zelf. Dit proces heet “ontmaskeren”.
Mijn Weg naar Ontmaskeren
Wie ben ik echt?Ik heb zoveel jaren mezelf verborgen dat ik mijn persoonlijkheid ben vergeten. Maar misschien voelt iedereen dat wel zo.
Dus ik zette toen mijn masker op en nu ben ik 43. Is er eigenlijk nog iets onder dat masker? Natuurlijk wel, maar dat zijn de gedachten die door mijn hoofd gaan als ik erover nadenk.
Waar begin ik met naar mezelf kijken en moet ik dat eigenlijk wel doen? Wat is het voordeel? Word ik gelukkiger als ik mezelf ben of ga ik doen alsof ik extra autistisch ben? Probeer ik iets te repareren wat niet kapot is?
Ik probeer geen schaamte te voelen over wie ik ben, wat ik ben. Ik ben gewoon ik, niet iemand met een handicap of een kapot brein. Het is echt moeilijk om mezelf gewoon te laten zijn. Ik weet niet eens meer wie ik ben. Hopelijk helpt het schrijven van deze blog me hierbij.
1 Stimmen (Engels: stimming) is een term uit de autisme-community voor zelfstimulerend gedrag, zoals herhaaldelijk bewegen, geluiden maken, of dingen aanraken. Het helpt veel autistische mensen om zich te ontspannen of te concentreren.
Comments